Otomotiv devi Stellantis, artan hammadde fiyatları, tedarik zinciri zorlukları ve elektrikli araç dönüşümü baskısı karşısında maliyetleri kısmak ve kârlılığı korumak adına “acı reçete” olarak adlandırılan kapsamlı bir yeniden yapılanma programı hazırlıyor. Bu plan; operasyonel giderlerin kontrol altına alınması, platform sayısının sadeleştirilmesi, üretim varlıklarının optimize edilmesi ve organizasyonel yapının yenilenmesini kapsarken, şirketin CEO’su Carlos Tavares liderliğinde 2025–2026 dönemine yönelik tasarruf hedefleri belirleniyor.
Yükselen Maliyet Baskısının Kaynakları
Global ölçekte tedarik zinciri darboğazları, çip krizi ve yüksek enflasyon, tüm otomotiv üreticilerinin maliyet yapısını baskı altına aldı. Stellantis de bu gelişmelerden etkilendi; hammadde fiyatlarının yüzde 20–30 bandında yükselmesi, nakliye ve lojistik giderlerinin artması, şirketin brüt kâr marjını daralttı. Ayrıca, elektrikli araç (EV) yatırımlarına hız verme gerekliliği, pahalı pil teknolojilerine büyük bütçeler ayrılmasını zorunlu kıldı. Tüm bu etkenler, Stellantis’i maliyet odaklı tedbirler almaya itti.
“Acı Reçete”nin Temel Unsurları
Carlos Tavares’in işletmeye koyduğu “Plan Phoenix” ve benzeri tasarruf girişimlerinde izlenecek ana adımlar şunları içeriyor:
- Operasyonel giderlerin azaltılması: Üretim süreçlerinde yalınlaştırma çalışmaları, tedarikçi havuzunun gözden geçirilmesi ve satın alma gücünün artırılmasıyla yıllık yüz milyonlarca avro tasarruf hedefleniyor.
- Platform sayısının sadeleştirilmesi: Mevcut 15 farklı araç platformu, 10’un altına indirilerek parça standartlaştırması ve ölçek ekonomisi oluşturulması planlanıyor.
- Üretim varlıklarının optimizasyonu: Global tesis portföyünde kapasite kullanım oranlarının artırılmasına yönelik esnek üretim modelleri, kapasitelerin talebe göre kaydırılması ve az üretimli tesislerde operasyonel sürdürülebilirlik kriterlerine göre kararlar alınması gündeme geliyor.
- Organizasyonel yapı yenilemesi: Bölgesel yönetim katmanlarının azaltılması, karar alma süreçlerinin kısaltılması ve ara kademelerdeki pozisyonların gözden geçirilmesiyle hiyerarşinin sadeleştirilmesi amaçlanıyor.
Finansal Hedefler ve Zaman Çizelgesi
Stellantis’in “acı reçete” programının ilk aşaması 2025 yılında başlarken, 2026 sonunda yıllık 5 milyar euro tasarruf hedefi konuldu. Bu tutarın:
- 2,5 milyar eurosu platform optimizasyonundan,
- 1,5 milyarı operasyonel verimlilikten,
- Kalan 1 milyar eurosu ise organizasyonel yapının sadeleştirilmesinden gelmesi öngörülüyor.
Bu hedeflere ulaşmak için kapsayıcı denetim ve raporlama mekanizmaları kuruluyor, her çeyrekte ilerleme değerlendirmesi yapılarak gerekirse ilave önlemler devreye sokulacak.
Rekabetçi Avantaj ve Pazar Tepkileri
Celullar müşteriler ve kurumsal filo alıcıları, maliyet artışlarını fiyatlarına yansıtabilen tedarikçileri tercih etmeye başladı. Stellantis’in “acı reçete” hamlesi, şirketi maliyet rekabetinde bir adım öne çıkarabilir. Aynı zamanda;
- Model portföyündeki kârlılığı düşük olan araçların üretimine ara verilmesi veya tamamen durdurulması, kaynakların kârlı segmentlere kaydırılmasını sağlayacak.
- Elektrikli araçlara ayrılan bütçenin verimli kullanılmasına ve pil maliyetlerinin düşürülmesine katkıda bulunacak.
- Tedarikçi zincirindeki zayıf halkaların güçlendirilmesine yönelik ortak iyileştirme projeleriyle risklerin azaltılmasına imkân tanıyacak.
Karbon Ayak İzi ve Sürdürülebilirlik Bağlamı
Stellantis, sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda karbon nötrlüğüne 2038’de ulaşmayı taahhüt etmişti. “Acı reçete” kapsamındaki maliyet optimizasyonları, enerji verimliliği projelerine ayrılabilecek kaynak miktarını da artıracak. Yeşil enerji kullanımı, sıfır emisyonlu lojistik çözümleri ve geri dönüştürülebilir malzeme yatırımlarında hız kazanılması bekleniyor. Böylece hem finansal hem de çevresel fayda elde edilmesi hedefleniyor.
Riskler ve Uygulama Zorlukları
Her ne kadar tasarruf planı güçlü kâr ve verimlilik artışı vadetse de, çalışan motivasyonu, sendikal riskler ve operasyonel aksamalar potansiyel tehdit oluşturuyor. Tavares yönetimi, çalışanlarla şeffaf iletişim, yeniden eğitim ve işten ayrılma paketleriyle bu zorlukları minimize etmeye çalışıyor. Ayrıca tedarikçi sözleşmelerinin gözden geçirilmesi sürecinde hukuki ve tedarik sürekliliği riskleri dikkatle ele alınıyor.
Gelecek Perspektifi
Stellantis, “acı reçete” adımlarıyla kârlılığını güçlendirmeyi, rekabetçi model portföyü oluşturmayı ve sürdürülebilirlik taahhütlerini yerine getirmeyi amaçlıyor. Bu stratejik plan, şirketin ölçek avantajlarını daha iyi kullanmasına, elektrikli araç dönüşümünü finanse etmesine ve pazarda istikrar kazanmasına zemin hazırlayacak. Beklenen sonuç, maliyet yapısının iyileşmesi ve finansal esnekliğin artırılmasıyla uzun vadede daha dayanıklı bir büyüme performansı ortaya koymak.
